Brüksel’den İtalya-Arnavutluk göç anlaşması yorumu: AB hukukunun ‘dışında’ kaldı

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu’nun içişlerinden sorumlu üyesi Ylva Johansson, İtalya ile Arnavutluk arasındaki mülteci kabul anlaşmasının AB hukukunun “dışında” kaldığını söyledi.

Anlaşmaya ilişkin konuşan Johansson şunları söyledi: “Hukuk servisimizin ön değerlendirmesi, bunun AB hukukunu ihlal etmediği, ancak AB hukukunun dışında olduğu yönündedir.”

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Arnavut mevkidaşı Edi Rama tarafından geçen hafta imzalanan protokole göre İtalya, yılda 36.000’e kadar sığınma başvurusunun işlenmesini Balkan ülkesine devredecek.

“Avrupa hukuku, Avrupa Birliği toprakları dışında uygulanamaz” diyen Johansson, “İtalyan hukuku uygulanıyorsa, kişilerin İtalyan makamları tarafından İtalyan yasalarına uygun olarak kontrol edilmesi ve iltica konusunda olumlu karar verilmesinin ardından İtalya’ya getirilmesi gerekiyor” dedi. Bu mümkün değil, menşe ülkelerine geri gönderilmeleri gerekiyor, bu mümkün değilse İtalya’ya geri gönderilmeleri gerekiyor.” “dedi.

Bu anlaşmanın hayata geçirilmesi, bir AB üye devletinin sığınma sorumluluklarının bir kısmını üçüncü bir ülkeye devretmesi anlamına gelecek.

Anlaşmada ne var?

Prosedür, İtalyan yetkililer tarafından denizde kurtarılan ve ardından Arnavutluk’un kıyı kenti Shengjin’e indirilen göçmenlere uygulanacak. Burada, masrafları Roma’ya ait olmak üzere, göçmenler için iki merkez inşa edilecek ve yalnızca İtalyan yargı yetkisi altında yönetilecek.

Merkezlerde barındırılan göçmenlerin, taleplerinin işleme alınmasının 28 günü aşması beklenmeyene kadar binadan ayrılmasına izin verilmeyecek. Hamile kadınlar, çocuklar ve hassas durumdaki kişiler bu merkezlerin dışında tutulacak.

Protokolün uygun yasal kurallara dönüştürülmesi ve Arnavutluk parlamentosunun onayından geçmesi gerekmesine rağmen, lansman tarihi 2024 baharı olarak belirlendi.

Rami ile protokolü imzalayan Meloni, “Bunun Avrupa düzeyinde bir anlaşma olduğunu düşünüyorum” dedi.

Protokoldeki soru işaretleri

İtalya’daki proje, Arnavutluk’taki merkezlere uluslararası korumanın Arnavutluk’ta değil İtalya’da sağlanması amacıyla talepte bulunulması nedeniyle AB hukukunun ülke dışında uygulanmasına ilişkin endişeleri artırdı.

İtalya’nın Arnavutluk topraklarında AB kurallarından sapmasına ve merkezlere nakledilen sığınmacılara farklı bir sığınma prosedürü uygulamasına izin verilip verilmeyeceği henüz belli değil.

Ayrıca tesislerdeki herhangi bir ihlalin Avrupa Komisyonu tarafından yasal işlem başlatılıp başlatılmayacağı da belirsiz.

İtalya’nın, egemenliği kapsamında kabul ettiği İtalyan sularında kurtarılan göçmenlerin, uluslararası sularda kurtarılanlardan farklı olarak üçüncü bir ülkeye nakledilmesine izin verilip verilmeyeceği de soru işareti olmaya devam ediyor.

Uluslararası Af Örgütü, İtalya-Arnavutluk protokolünün “uzun süreli gözaltı ve İtalyan yargı makamlarının kontrolü dışında diğer ihlallere maruz kalabilecek sığınmacılar için yıkıcı sonuçlar doğurabileceği” konusunda uyarmıştı.